De onmisbare rol van technologie en menselijk bewustzijn bij beeldverificatie
In dit artikel:
Het aantal deepfakes is de afgelopen twee jaar explosief gestegen — wereldwijd ongeveer zestien keer — doordat AI het steeds eenvoudiger maakt stemmen en gezichten overtuigend na te bootsen. Dat vergroot het risico op identiteitsfraude, misleiding en zelfs inmenging in verkiezingen. Hoewel bestaande regels zoals de AVG, auteurs‑ en portretrecht (dat volgens de auteur tot circa tien jaar na overlijden kan gelden en daarna door erfgenamen kan worden ingeroepen) in theorie bescherming bieden, schieten ze in de praktijk vaak tekort omdat manipulaties moeilijk te detecteren en zelden strafrechtelijk vervolgd worden.
Tegelijk bestaan er technische oplossingen om echtheid te ondersteunen: digitale watermerken, tijdstempels, handtekeningen, locatie‑ en bewegingsdata en openbaar toegankelijke registers waarin AI‑algoritmes en hun doeleinden worden vastgelegd. Zulke middelen vergroten transparantie, helpen deepfakes sneller te ontmaskeren en kunnen beelden sterker maken als bewijs in rechtszaken.
Technologie alleen is niet genoeg; bewustzijn en opleiding zijn cruciaal. Organisaties moeten personeel trainen om ongewone beelden te herkennen (let op haperende pixels, onnatuurlijke oog‑ of mondbewegingen, vreemde schaduwen of onregelmatige huidtextuur) en verdachte content te melden. Ook hebben bedrijven, onderzoekers en wetgevers een gedeelde verantwoordelijkheid: bedrijven moeten open zijn over opslag en gebruik van beelden, onderzoekers moeten detectiemethoden verbeteren, en beleidsmakers moeten duidelijke, handhaafbare regels opstellen (bijv. AI Act, Cyber Resilience Act, NIS2, CER).
Consumenten en scholen spelen een rol door kritisch om te gaan met wat ze zien en delen; bij twijfel niet verspreiden en misstanden melden via platformen of redactiekanalen. Alleen door technologische maatregelen te combineren met opleiden, transparantie en regelgeving kan de betrouwbaarheid van de digitale wereld worden behouden. (Erik Baeten, architect & engineering manager bij Axis Communications)