Fraude als realiteitscheck voor verantwoord ai-gebruik
In dit artikel:
Generatieve ai maakt deepfakes, stemklonen en synthetische identiteiten voor bijna iedereen bereikbaar, wat fraude scherp versnelt en vervaagt wat echt is. Tijdens International Fraud Awareness Week (tot en met 22 november) wordt wereldwijd aandacht gevraagd voor deze ontwikkeling: criminelen gebruiken ai om social engineering geloofwaardiger en effectiever te maken — denk aan een telefoontje met een gekloonde familielidstem, een deepfake-videogesprek met een vermeende directeur of een valse chatbot op een datingsite.
Tegelijk zetten banken, overheden en bedrijven ai in om verdachte transacties en patronen te signaleren. De technologie is dus dubbelzinnig: zowel gereedschap voor misbruik als voor detectie. Cruciaal is echter dat technologie niet op zichzelf staat. Effectieve fraudebestrijding begint met inzicht in wat binnen de eigen organisatie gebeurt: welke data stromen, wie neemt beslissingen, hoe zijn processen en autorisaties geregeld en welke rol speelt ai daarbij. Menselijke fouten, onduidelijke processen en slechte datakwaliteit blijken vaak de zwakke plekken waar fraude op inspeelt — niet alleen slimme hackers.
Praktisch advies dat in de blog naar voren komt: breng processen in kaart en standaardiseer controles om zichtbaarheid te verkrijgen; centraliseer data, beslislogica en analysemogelijkheden in een integraal platform zodat afwijkingen sneller te herleiden en te adresseren zijn; zorg voor korte lijntjes tussen afdelingen en leer snel van incidenten. Proactieve monitoring en continue analyses zijn noodzakelijk omdat detectiesystemen vaak net achterlopen op nieuwe aanvalsvormen. Experimentele toepassingen zoals agentic ai die het web afspeurt naar nieuwe fraudescenario’s (voorbeeld: ontwikkeling door SAS) kunnen helpen relevante dreigingen vroegtijdig te vertalen naar concrete detectieregels.
Bewustwording en basishygiëne blijven onmisbaar: zwakke wachtwoorden, gedachteloos klikken op links en overmatige persoonlijke blootstelling op sociale media zijn nog steeds veelvoorkomende aanzetten tot fraude. Fraude fungeert ook als test voor de organisatiekracht en waarden van een organisatie: wie processen en data serieus bespeurt en aanpakt, vergroot niet alleen de kans om fraude te stoppen, maar bouwt ook weerbaarheid en vertrouwen op. Data en analytics vormen daarbij het instrument om transparantie te creëren en sneller op nieuwe vormen van misleiding te reageren.