OR kritisch op UWV-herstructurering: vooralsnog negatief advies

In dit artikel:

UWV werkt aan een ingrijpende herorganisatie — de zogenoemde Verandermotor — die de uitvoeringsorganisatie wendbaarder, klantgerichter en menselijker moet maken door te gaan werken met multidisciplinaire agile teams. De ondernemingsraad (OR) van UWV staat echter kritisch tegenover zowel de inhoud als de uitvoering van dit mammuttraject en heeft in oktober een voorlopig negatief advies uitgebracht. De OR stelt dat zij pas positief kan adviseren als aan een reeks randvoorwaarden is voldaan; zij heeft circa dertig voorwaarden genoemd op basis van achterbanraadplegingen.

Wie en wat
- Initiatief: UWV-bestuur; advies en medezeggenschap: ondernemingsraad.
- Betroffen medewerkers: grofweg 3.000 werknemers, waaronder vrijwel alle IT’ers; de eerste wave (zie hieronder) raakt circa 1.000 medewerkers.
- Structuurverandering: vorming van ongeveer 20–22 autonome ‘end-to-end’ clusters die in agile teams werken; start van de eerste wave met 6 clusters gepland voor mei 2026 (oorspronkelijk januari 2026).

Belangrijkste zorgen van de OR
- Onzeker personeelsbeeld: er is onvoldoende concreet inzicht in waar medewerkers straks terechtkomen, welke functies en competenties nodig zijn, en hoe werkdruk of functiewijzigingen uitpakken. De OR mist een duidelijke personeelsanalyse.
- Autonomie vs. sturing: het plan streeft autonome clusters na, maar de OR vreest dat de vele clusters juist extra coördinatielagen en vertraging veroorzaken; onduidelijk is hoe sturing en afstemming tussen de circa 20–22 clusters wordt geborgd.
- Legacy en IV-landschap: de OR benadrukt dat duurzaam agile werken en echte autonomie moeilijk worden als verouderde systemen (legacy) blijven bestaan. Al in maart riep de OR op om modernisering van IT expliciet op te nemen; in de deeladviezen is daar volgens de OR weinig van terug te vinden.
- Onduidelijke rol van veranderexpertises: afdelingen als EDPP (Expertise Diensten Project Professionals) en OPP (Organisatie Project Professionals), juist bedoeld om grote veranderingen te faciliteren, hebben onzekere positionering. De OR vreest dat zij opdrachten verliezen (en daarmee mogelijk verborgen boventalligheid) als die taken rechtstreeks naar clusters verschuiven.
- Methode en governance: de Verandermotor is gebaseerd op SAFe (een raamwerk om agile op schaal toe te passen). De OR ziet de methode op zich zitten maar keurt de voorgenomen UWV-invulling af; externe adviseurs waarschuwden ook om geen eigen, beperkte variant van SAFe te maken omdat het model samenhang vereist.
- Historie en leerpunten: eerdere veranderingen binnen UWV zouden niet het beoogde effect hebben gehad; de OR vindt dat een promised Root Cause Analyse (medio juni toegezegd) nog niet is uitgevoerd, terwijl die juist moet voorkomen dat eerdere fouten worden herhaald.
- Gebrek aan draagvlak en informatie: uit enquêtes en raadplegingen blijkt weinig steun onder personeel, en volgens de OR geeft de raad van bestuur te weinig zicht op de totale organisatorische gevolgen van de Verandermotor.

Concrete knelpunten die de OR aanwijst (samengevat)
- Fragmentatie in werkwijzen per divisie; lastige cross-divisiesamenwerking.
- Onvoldoende prioritering en te langzaam besluitvormingsproces.
- Complexe, stroperige overleg- en controlestructuren.
- Onduidelijke keuzegrondslagen en gebrek aan een leidraad voor beslissingen.
- Hoge druk en conflicterende prioriteiten binnen teams.

Proces en vervolg
De OR gaf in juni schoorvoetend steun aan het hoofdlijnenontwerp, onder de afspraak dat er gefaseerd deeladviezen zouden volgen. Na detailaanvragen in augustus/september kwam op 31 oktober het integrale advies met de genoemde bezwaren. De OR is bereid haar oordeel te herzien indien het bestuur de gestelde voorwaarden invult en medewerkers daarmee voldoende duidelijkheid en zekerheid krijgt.

Reactie van UWV
Het bestuur erkent de intensieve gesprekken met de OR en zegt begrip te hebben voor veel zorgen; het heeft toegezegd op korte termijn enkele toezeggingen openbaar te maken. UWV benadrukt dat de Verandermotor bedoeld is om veranderingen sneller en meer merkbaar door te voeren voor betere dienstverlening en dat medewerkers goed worden meegenomen in de implementatie.

Aandachtspunten voor de lezer / extra context
- UWV is de Nederlandse uitvoeringsorganisatie voor werk en inkomen; ingrijpende veranderingen treffen daarom veel (ondersteunende en IT-) processen en grote aantallen medewerkers.
- SAFe is geen kleinschalig recept: het succes hangt sterk af van consistente invoering en het oplossen van technische legacy-problemen.
- Tijdspad en druk: met de voorgenomen start in mei 2026 staat het programma onder tijdsdruk; onopgehelderde personele en IT-risico’s vergroten de kans op problemen bij de uitvoering.

Kortom: de Verandermotor is ambitieus en inhoudelijk herkenbaar (meer klantgericht en agile werken), maar wordt door de OR voorlopig niet gesteund vanwege onduidelijkheden rond personeel, sturing, legacy-IT en implementatiemethodiek. De uiteindelijke voortgang hangt af van toezeggingen van het bestuur en het wegnemen van de door de OR gesignaleerde risico’s.