Vrijblijvendheid troef bij Nederlandse Digitaliseringsstrategie
In dit artikel:
De Nederlandse Digitaliseringsstrategie (NDS), kort voor de zomer gepresenteerd, ligt onder vuur in de Tweede Kamer vanwege trage uitvoering en onduidelijke kosten. Tijdens het debat van 28 september gaf staatssecretaris Eddie van Marum (BZK) aan dat de rijksbijdrage aan de NDS waarschijnlijk meer dan één miljard euro zal bedragen, maar dat dit nog een ruwe schatting is; concretere cijfers volgen eind 2025 en het complete financiële plaatje niet vóór het eerste kwartaal van 2026.
Een belangrijk pijnpunt is het terugdringen van migraties van overheidsdata naar Amerikaanse clouddiensten. Hoewel de NDS juist beoogt minder versnippering en meer digitale autonomie, blijkt in de praktijk dat verplaatsingen naar onder meer Microsoft Cloud onverminderd doorgaan. Kamerleden van meerdere partijen eisen dat zulke migraties alleen doorgaan als ze strikt noodzakelijk zijn voor ongestoorde dienstverlening. Critici voeren aan dat het ministerie zich verschuilt achter het feit dat er formeel nog geen definitief cloudbeleid is en dat overleg tussen departementen te traag verloopt. Van Marum verwees naar bestaande afhankelijkheden van Amerikaanse cloudaanbieders en het ingewikkelde interdepartementale proces.
Ook op governance en marktbetrokkenheid blijkt onvrede. De VVD wil dat Nederlandse bedrijven sterker vertegenwoordigd worden in de NDS-Raad en pleit voor een extra marktvertegenwoordiger om de digitale autonomie van Nederlandse partijen te versterken. Verder wordt de aanpak van artificiële intelligentie in de strategie als te mager beoordeeld, met name voor de zorgsector.
Meerdere partijen (GroenLinks-PvdA, D66, NSC) pleiten voor oprichting van één Digitale Dienst met mandaat en voldoende middelen om rijks-ict te centraliseren — een samengaan van bestaande organen als SSC-ICT, Logius en Dictu moet volgens hen efficiency en slagkracht vergroten. Een motie vraagt om deze herinrichting samen met NDS-partners vorm te geven. De VVD wijst daarnaast op ruim drieduizend open ict-vacatures bij de rijksoverheid als extra reden voor meer samenhang.
Ten slotte diende BBB’er Henk Vermeer een voorstel voor een Digitale Simplificatie Omnibus om de digitale regeldruk in EU-wetgeving (waaronder de AI Act en AVG) aan te pakken. Opvallend was de afwezigheid van het CDA tijdens het debat. Overall ontstaat het beeld van een ambitieus beleidskader dat in uitvoering vastloopt door politieke, organisatorische en financiële onduidelijkheden.